Vragen en antwoorden over vogels

Het advies is om, als het gaat om een papegaai als gezelschapsvogel, niet te kiezen voor een soortgenoot. Partnerkeuze is in de natuur complex en niet willekeurig. Als de vogels de leeftijd hebben waarbij ze in de natuur seksueel/hormonaal actief worden, kunnen de vogels in gevangenschap het complexe baltsgedrag, het nestboomgedrag, het paargedrag, het broedgedrag en het grootbrengen van de jongen niet vertonen. In gevangenschap is dit de reden voor gedragsproblemen, zoals onzeker gedrag, defensief (bijt-) gedrag en plukgedrag.

Het is in het belang van de vogels om zo veel mogelijk te voorkomen dat de vogels in een situatie komen dat, onder extreem onnatuurlijke omstandigheden, partnergedrag/broedgedrag wordt gestimuleerd. Het is daarbij goed om te bedenken dat paartjes in de natuur niet het hele jaar, 24 uur per dag en 7 dagen per week tot elkaar veroordeeld zijn. Om op deze manier 2 papegaaien van dezelfde soort, als gezelschapsvogels bij elkaar te zetten/houden, kunnen we dan ook beschouwen als onnatuurlijk.

Gezelschap van andere vogels is sterk aan te bevelen. Daarbij wordt dus niet gekozen voor een soortgenoot, maar voor een andere soort/soorten. Papegaaien zijn heel sociaal en gezelschap van mensen/kinderen, honden, katten en andere huisdieren kunnen we beschouwen als een belangrijke verrijking.

Virussen zijn in het algemeen zeer soort specifiek. Zo veroorzaakt het pokkenvirus van de kanarie geen pokken bij duiven, kippen of koolmezen. Zo veroorzaakt het pokkenvirus van duiven geen pokken bij kanaries enz.

Dezelfde vragen/discussie speelden bij de uitbraak van het vogelgriepvirus waarbij eigenaren van papegaaien niet meer met de papegaaien naar buiten durfden of zelfs het raam niet open deden uit angst voor een besmetting. Kijkend naar het Coronavirus hebben we al vele tientallen jaren te maken met het Coronavirus bij kippen als oorzaak van Infectieuze Bronchitis. Zo is er ook het katten Coronavirus, honden Coronavirus en hetpaarden Coronavirus.

Geen enkele reden dus om er bang voor te zijn dat papegaaien ziek worden van het kippen Coronavirus of van het Covid19 virus. Het Circovirus als veroorzaker van het bekende Snavel-en Veerrotziekte is een ander Circovirus dan het duiven-circovirus, anders dan het kanarie-circovirus, anders dan het varkenscircovirus enz.

Kenmerkend bij virusinfecties is dat virussen heel selectief kunnen zijn binnen de doelgroep.
Dat zien we nu ook met het Covid19 virus waarbij het vooral gaat om kwetsbare ouderen, mensen met sterk overgewicht en mensen met een duidelijk verminderde weerstand. Dat er daarbij altijd uitzonderingen zijn die de regel bevestigen zien we nu ook bij het Covid19 virus als een “gezonde” jongeman van 26 jaar op de intensive care terecht komt met een Coronabesmetting. Kinderen jonger dan 12 jaar ontwikkelen geen problemen, terwijl er ook weer specifieke virusinfecties zijn waarbij juist jonge dieren/kinderen gevoelig zijn en niet de volwassenen.
Er is dan ook een grote variatie aan virusinfecties met een grote variatie aan (specifieke) doelgroepen, ziektebeelden en verspreiding.

Als het gaat om Edelpapegaaien is dat helemaal duidelijk.

Er zijn verhalen die suggereren dat Edelpapegaaien geen krop zouden hebben.

Er zijn verhalen dat Edelpapegaaien hoofdzakelijk als fruiteters gezien moeten worden.

Er zijn verhalen waarbij wordt gesuggereerd dat Edelpapegaaien niet tegen pellets kunnen.

Heel hardnekkig is het verhaal dat Edelpapegaaien allergisch reageren op pellets met jeuk en irritatie waarbij de vogels met de poten op de stok stampen en met de vleugels slaan.

Binnen de Kliniek voor Vogels zien we veel gedragsproblemen bij Edelpapegaaien waarbij met name plukgedrag een zeer veel voorkomend probleem is. Opvallend daarbij is dat het grote merendeel van deze vogels geen pellets kreeg op het moment dat de vogels worden aangeboden. Gedragsproblemen zoals plukgedrag bij Edelpapegaaien zijn extra bijzonder vanwege de grote verschillen die er bestaan tussen poppen en mannen.

Hoewel via allerlei verhalen soms anders wordt gesuggereerd zijn Edelpapegaaien domweg papegaaien met een krop en een kliermaag/spiermaag.
Edelpapegaaien behoren tot de papegaaien die een hoog energiegehalte in de voeding nodig hebben. Bij een hoog energiegehalte moeten we denken aan een hoger vetpercentage.
Andere soorten waarvan bekend is dat deze een hoger energiegehalte in de voeding nodig hebben zijn o.a. ara’s, grijze roodstaarten en Molukkenkakatoes.

Het advies is om aan Edelpapegaaien de High Potency voedingen te geven van Harrison’s Bird Foods. Dit betekent niet dat we Edelpapegaaien geen fruit moeten geven, in tegendeel.
Het advies is een grote variatie aan fruit maar dan wel in kleine porties. Er worden daarbij ook wat zaden gegeven en (beperkt) noten. Ook is het standaard advies om groenten te geven zoals broccoli en spinazie. Van de wilde planten kan o.a. paardenbloem, weegbree en zuring worden gegeven.

belangrijk is dat vogels bij het krijgen van eten of iets extra’s er altijd iets voor moeten doen waardoor de voeding of het extraatje altijd een beloning is voor gewenst gedrag. Gewenst gedrag kan ook zijn dat de vogel het eten moet opzoeken of echt moet klauteren om bij een stukje broccoli te komen.

Via internet zijn er de afgelopen jaren voortdurend berichten/verhalen van klachten/problemen bij Edelpapegaaien die werden toegeschreven aan het geven van pellets.
Vanwege deze hardnekkige verhalen is er de afgelopen 3 jaar tijdens het internationale vogelziektecongres van de Association Avian Veterinarians in de wandelgangen en tijdens speciale seminars over voeding, over deze verhalen gesproken.
Door mij zijn er gedurende de afgelopen jaren geen enkele aanwijzingen of gevonden dat er een specifiek probleem is bij Edelpapegaaien, veroorzaakt door het voeren van de voedingen van Harrison’s Bird Foods.
Opmerkelijk was de afgelopen jaren dat deze ervaring tijdens internationale congressen ook door collega vogeldierenartsen werd gedeeld.  Ik ben de afgelopen jaren geen collega tegengekomen die de ‘internet-verhalen’ heeft bevestigd. Tijdens de congressen en in de vaktijdschriften is er tot op heden geen enkele rapportage te vinden van het probleem. Het lijkt er op dat het verhaal in het leven is geroepen via verhalen/meningen en conclusies van mensen die vervolgens het verhaal niet kunnen hard maken. Het voordeel van internet is tegelijkertijd het grote nadeel. Goede informatie kan in korte tijd wereldwijd bekend zijn. Helaas is dat ook van toepassing op allerlei ‘onzinverhalen’.

Het is mij bekend dat er ook door Harrison’s Bird Foods serieus is gekeken naar het probleem. Er werd via verhalen gesuggereerd dat spirulina een probleem zou zijn.
Er is tot op heden geen relatie bekend tussen de voedingen van HBF en de klachten zoals deze zijn genoemd. Hoewel er geen enkele concrete aanleiding voor was heeft Harrison’s Bird Foods een voeding gemaakt waar de spirulina niet in toegevoegd.

Door mij is uitvoerig contact geweest met Greg Harrison en hij heeft aangegeven dat deze voeding is gemaakt om eigenaren van Edelpapegaaien tegemoet te komen. Deze ‘speciale voeding’ is dan ook niet gecontinueerd. Dr. Harrison heeft aangegeven het probleem bij Edelpapegaaien de afgelopen 36 jaar als vogeldierenarts niet te hebben gezien. Door mij is het probleem als vogeldierenarts sinds 1982 niet gezien.

Tot het tegendeel blijkt, is er voor mij geen enkele reden om een specifieke voeding voor Edelpapegaaien te adviseren.

Iedereen moet zich realiseren dat er een groot voordeel is aan het geven van Certified Organic voeding aan papegaaien. Ongewenst landbouwgif, kleurstoffen, smaakstoffen en conserveringsmiddelen moeten we beschouwen als schadelijk met nadelige effecten en chronische vergiftigingen.  Kleurstoffen moeten we ook zeer kritisch beoordelen. Het is bekend dat kleurstoffen in snoepgoed en ijsjes bij kinderen typisch gedragsproblemen kunnen veroorzaken.

Het is bijzonder dat Harrison’s Bird Foods vanaf het begin grote nadruk heeft gelegd op deze kwaliteit van de grondstoffen, de kwaliteit van de samenstelling en de kwaliteit van het verpakkingsmateriaal. Allemaal in het belang van de gezondheid en het welzijn van papegaaien. Allemaal met als bedoeling dat papegaaien levenslang als gezelschapsvogels of als vogels in kweekbestanden kunnen floreren.

Rode draad in deze aanpak is dat wij ons niet door het gedrag van de vogel laten manipuleren. Belangrijk is daarbij dat vogels het als plezierig ervaren om op een positieve manier te worden gemanipuleerd. Bij het overschakelen van de voeding maken we hierbij gebruik.

Lees hier het volledige artikel…

Het meenemen van de papegaai en parkiet naar het buitenland is wat ingewikkelder omdat bij het overschrijden van de grens allerlei vragen gaan meespelen over de eisen die gesteld worden. De eisen die gesteld worden hangen af van de soort vogel, het land waar de reis naar toe gaat en zelfs van het aantal vogels dat de eigenaar wil meenemen. Zo is het niet mogelijk om vogels mee te nemen naar Noorwegen.

Binnen Europa kunnen gezelschapsvogels vaak zonder speciale vergunning worden meegenomen als het gaat om minder dan 5 vogels. Voor een reis of vakantie naar een land buiten Europa is het van belang om met de ambassade van dat land contact op te nemen om te vragen waar de gezondheidsverklaring aan moet voldoen!

Het advies is dat een gezondheidsverklaring wordt opgesteld die wordt aangepast aan het land waar de reis naar toe gaat. Belangrijk is om deze eisen zwart op wit te krijgen zodat er later geen misverstanden over kunnen zijn. Als bekend is aan welke eisen de gezondheidsverklaring moet voldoen wordt een vogeldierenarts vervolgens geacht om de vogel te onderzoeken en op basis van het onderzoek en de gestelde eisen een gezondheidsverklaring te maken.

Afhankelijk van de eisen van het land kan het zijn dat de gezondheidsverklaring niet ouder mag zijn dan 5 of 10 dagen. Dat is bepalend voor de periode tussen het maken van de gezondheidsverklaring en het overschrijden van de grens. Het vergt dus een goede voorbereiding en een juiste timing met een afspraak met de vogeldierenarts. Daarbij is belangrijk dat tevens de identificatie van de vogel is vastgelegd. Het kan gaan om een vaste voetring, eventueel een knijpring of een transponder/ chip zodat de eigenaar altijd kan aantonen dat de vogel ook daadwerkelijk eigendom is van de eigenaar.  Een dergelijk eigendomsbewijs kan ook van belang zijn als de eigenaar weer terug komt in Nederland en wordt aangehouden bij een controle.

Als er in het buitenland of in Nederland in de reisperiode uitbraken zijn van vogelgriep of pseudovogelpest, is het van groot belang dat er geen twijfel is over de herkomst en de vraag wie eigenaar is van de vogel. Een ongeringde vogel of een vogel zonder transponder is dan plotseling een anonieme vogel waarbij niet kan worden aangetoond wie de eigenaar is, wat de herkomst is en hoe lang de vogel al in bezit is.

Voor vogels geldt een andere situatie dan voor honden en katten.

Voor honden en katten is een paspoort beschikbaar waardoor honden en katten gemakkelijk binnen Europa mogen worden meegenomen. Voor vogels/papegaaien is er geen paspoort beschikbaar.

Vanwege de risico’s voor de commerciële pluimveehouderij kunnen er voor vogels plotseling andere regels en eisen gelden. Dat speelt bijvoorbeeld als er een uitbraak is van Pseudovogelpestvirus of  het Vogelgriepvirus. Verschillende landen in Europa kunnen dan andere regels en eisen stellen.

Vanuit de Adviespraktijk voor Vogels worden geen gezondheidsverklaringen (meer) opgemaakt. Voor een rechtsgeldige reisverklaring/-document, kunt u zich melden bij uw plaatselijke dierenarts. Ook voor een vakantie binnen Europa adviseert de Adviespraktijk voor Vogels een rechtsgeldig reisdocument mee te nemen. Mocht het nodig zijn, dan kunt u als eigenaar dit officiële document laten zien.

Voor vogels waarbij een speciale CITES verklaring is vereist, is het meenemen naar het buitenland alleen mogelijk met een geldige CITES verklaring. Om een dergelijke vogel mee te nemen naar landen buiten de EU kan een probleem zijn. Voor informatie over CITES  kan contact worden opgenomen met het CITES bureau of ga naar www.drloket.nl/onderwerpen/vergunning-en-ontheffing/dossiers/dossier/cites.

Trosgierst is bij bijna alle eigenaren van vogels bekend omdat het via dierenwinkels en de zaadhandel volop wordt aangeboden.

De vraag of het goed is om trosgierst aan vogels te geven, kan niet simpelweg met ja of nee worden beantwoord;

• Per definitie zijn zaden/granen voor ‘zaadetende vogels’ onvolwaardige voeding omdat een groot aantal essentiële voedingsstoffen ontbreken in zaden/granen. Dit is ook van toepassing op elk zaadmengsel zoals in de handel wordt aangeboden. Bij trosgierst geven we geen zaadmengsel maar domweg eenzijdig 1 zaadje. Dat maakt trosgierst als ‘voeding’ al helemaal ongeschikt.
• Bij het geven van zaden uit de (wereld)handel moeten we ook bedenken dat de zaden worden geoogst op het moment dat de zaden nog niet door de wilde vogels gegeten worden.  In de natuur worden zaden hoofdzakelijk gegeten nadat er een rijpingsproces aan vooraf is gegaan. Dat geldt ook voor het eten van fruit. Het eten van een onrijpe appel of peer is niet aan te bevelen.  In de natuur worden de zaden dus in een ander stadium gegeten. De samenstelling van het zaad en veranderd dramatisch nadat het zaad gaat kiemen en het worteltje voedingstoffen gaat opnemen vanuit de bodem. Door deze voedingsstoffen vanuit de bodem wordt het zaad een meer volwaardige voeding.  Met dit verhaal in het achterhoofd is het geven van gekiemd zaad dan ook altijd beter als we kijken naar de voedingswaarde. Vogelkwekers geven vaak gekiemd zaad maar vergeten dan dat als de zaden in kraanwater ontkiemen, het zaadje via het worteltje niet de voedingsstoffen opneemt die anders uit de grond worden opgenomen. Daarmee is een gekiemd zaadje in een kopje water niet gelijkwaardig aan een gekiemd zaadje in de natuur.
• Veelal wordt trosgierst gegeven omdat de vogels het zo lekker vinden. Het feit dat de vogels het lekker vinden is helaas niet het beste argument om het te geven. Het is dan al helemaal niet voor de hand liggend om dan een hele tros te geven waarbij de vogels soms letterlijk de hele krop vol eten met trosgierst. We zien dit wel bij grasparkieten die zich helemaal vol eten aan de trosgierst en overgewicht krijgen. Het is dan niet meer een extraatje zoals een dropje voor en kind maar meteen een kilo drop.
• We moeten bij trosgierst bedenken dat dit hoofdzakelijk wordt geïmporteerd uit landen die het in de landbouw niet zo nauw nemen met het gebruik van landbouwgif. In de landen buiten de EU zoals Indonesië, China enz. wordt landbouwgif gebruikt dat al 40 jaar in Europa is verboden. We moeten daarbij denken aan DDT, Dieldrin enz.  Gifstoffen waardoor in Nederland de roofvogels bijna waren verdwenen, de zeehonden bijna waren uitgestorven, de rijn een dode rivier werd enz. Het is dan ook niet verwonderlijk dat bijvoorbeeld de rijstvogels die in Indonesië voorkomt in veel gebieden vrijwel volledig is verdwenen. Dus is het zeer bedenkelijk om trosgierst te geven als er twijfel is over de herkomst en het risico van chronische vergiftigingsverschijnselen, lever/nierproblemen enz.
• Als we trosgierst kopen uit de winkel/handel weten we ook niet hoe oud het zaad is en onder welke omstandigheden de trosgierst is bewaard.  Onder ongunstige omstandigheden kunnen schimmels een kans krijgen en/of kan door insecten het zaad zijn aangetast waardoor de kwaliteit sterk achteruit gaat. De kwaliteit van zaad kan worden gecontroleerd door het zaad in een vochtige doek en dagelijks herhaald spoelen te laten kiemen. Zaad van een goede kwaliteit zal laten zien dat minimaal 80% van de zaden zullen ontkiemen.

Samenvatting:

• Zaden/granen als voeding zijn voor vogels ongezond en zijn de belangrijkste reden van ziekteverschijnselen en het feit dat vogels in gevangenschap op jonge leeftijd doodgaan.
• Aangezien de herkomst en de kwaliteit van trosgierst op zijn minst dubieus is, is dat reden om het niet te geven.Als trosgierst zelf wordt verbouwd zonder gebruik te maken van landbouwgif mag natuurlijk best wel eens een klein stukje aan een vogel worden gegeven zoals wij ook wel een koekje bij de thee nemen.

Wetenschappelijk is aangetoond dat in zaadmengsels, die beschikbaar zijn voor vogels, 30-35 essentiële voedingsstoffen ontbreken.

Lees hier het volledige artikel, inclusief verwijzingen naar wetenschappelijke referenties/documentaties uit Clinical Avian Medicine Volume 1 en 2.

Goedemorgen Jan Hooimeijer,
Vanmorgen is er een vogeltje, ik weet niet het niet zeker maar ik denk een winterkoning, door het raam bij mij naar binnen gevlogen en keihard tegen de muur gesmakt.

Ik kon hem zo van de grond rapen. Ik heb hem in een pannetje gezet en in het donker in de badkamer. Mijn dochter van 5 jaar was erbij. Ik legde haar uit dat vogels in het donker gaan slapen en dan kunnen uitrusten.

Nu komt het; “mama, als een uil tegen de muur aanvliegt en de weg kwijt is, moeten we een uil dan in het licht zetten? Uilen zijn namelijk wakker als het donker is en gaan dan naar eten zoeken. En als het licht is gaan ze slapen.”

Tja. Hier had ik geen antwoord op.
Kunt u mij helpen om deze slimme vraag van mijn dochter te beantwoorden?

ANTWOORD
Waar het bij acuut hersenletsel/trauma uiteindelijk om gaat is dat alle mogelijke prikkels van buiten zo veel mogelijk worden tegengehouden om de hersenen tot rust te laten komen, eventuele zwellingen te laten verminderen en daardoor een betere kans te geven om te herstellen.

Ook bij mensen met een “hersenschudding” is dan een verduisterde ruimte zonder radio, tv, bezoek(!) enz. belangrijk. Afhankelijk van de problematiek worden mensen zelfs kunstmatig in een comateuze toestand gebracht of gehouden.

Bij dagvogels weten we dat deze zich in het donker rustig houden en feitelijk gaan slapen.

Tegelijkertijd is het goed om te bedenken dat het ’s nachts natuurlijk niet helemaal donker is en dat veel dagvogels hoofdzakelijk ’s nachts naar het zuiden trekken met behulp van het licht van de maan en de sterren.

Ook bij uilen als nachtvogels geldt dat in een kleine, donkere en afgesloten ruimte de vogels geen prikkels van buiten krijgen en in een rusthouding komen.

Omdat het gehoor bij uilen extreem goed is ontwikkeld, speciaal bij de echte nachtuilen zoals de kerkuil is het bij uilen nog belangrijker dat er ook qua geluid zo min mogelijk prikkels moeten zijn

Het is goed om te bedenken dat de uilen ’s nachts vele malen beter kunnen zien dan dagvogels en de mens maar dat uilen ’s nachts vooral jagen op het geluid. Het is goed om te weten dat niet alle uilensoorten ’s nachts jagen.

Er zijn ook uilen die overdag jagen zoals de velduil en de sneeuwuil of in de schemer zoals de Oehoe en de ransuil. Uilen hebben een parabool van veren rondom de oren om daarmee het geluid op te vangen en te concentreren. Daar kunnen we aan zien dat ook uilen die overdag jagen voor een belangrijk deel afhankelijk zijn van het gehoor. Extreem voorbeeld is de oeraluil die overdag door een dik pak sneeuw de lemmingen onder de sneeuw hoort en zich met de poten naar voren in de sneeuw stort om de prooi letterlijk blindelings te pakken. Leuk detail is dat uilen die overdag jagen vooral gele ogen hebben en dat uilen die hoofdzakelijk ’s nachts jagen donkere ogen hebben. Dus de kerkuil heeft een donkere iris en de velduil een gele iris.

Hopelijk heb ik hiermee de slimme vragenstelster voldoende beantwoord en aan het denken gezet met als conclusie dat alles soms net iets ingewikkelder is dan het lijkt en er zelden recht toe, recht aan antwoorden zijn te geven of te verwachten.

Er zijn vogels (soorten) die het hele jaar door geneigd zijn om te broeden. Bij ander vogels kan het beperkt zijn tot een beperkte tijd/periode in het jaar.

Verschillende factoren bepalen of vogels hormonaal actief zijn/worden. Deze factoren kunnen varieren afhankelijk per soort en per individu. Langer worden van de dag is een voorbeeld waarbij dit niet voor alle soorten een factor is die het hormonaal gedrag zal beïnvloeden. Bij poppen kan hormonaal gedrag uitmonden in het leggen van eieren. Dit is niet in het belang van de vogel. Factoren:

1* interactie met een partner

2* nestgelegenheid

3* nestmateriaal

4* klimaatomstandigheden, daglicht lengte, regentijd, temperatuur.

5* tijd van het jaar

6* voedsel aanbod

Bij de ene vogel speelt een bepaalde factor een grotere rol dan andere factoren. Het inspelen op de problematiek is dan ook niet eenvoudig omdat er altijd spraken is van een combinatie van factoren. We moeten er vanuit gaan dat het normaal is dat, ook individueel gehouden vogels, met een zekere regelmaat hormonaal actief kunnen zijn.

Deze hormonale activiteit wordt extra gestimuleerd als een vogel voortdurend in een kooi zit , er nestmateriaal voorhanden is en er een “partnerrelatie” aanwezig is met een andere vogel, een spiegeltje, een plastic beestje of de eigenaar.

We moeten ons realiseren dat de kooi veelal wordt beschouwd als nestboom/nestgelegenheid. In de natuur kunnen we zien dat vogels die hormonaal actief zijn, veel tijd spenderen in en bij de nestgelegenheid. Deze nestgelegenheid wordt verdedigd tegen andere vogels die interesse hebben in deze plek. In de natuur zijn vogels gedurende de dag steeds op andere locaties. Er zijn plekken waar eten wordt gevonden en er zijn plekken waar de vogels gaan drinken. Tussendoor zijn de vogels op andere locaties dan de voedsel of water locaties.  ’s Nachts gaan vogels naar slaapplaatsen.

In de Adviespraktijk voor Vogels zien we dat popjes eitjes kunnen leggen en dat het kan gaan om meer en vaker eitjes dan in de natuur omdat de normale cyclus niet wordt afgemaakt. Het leggen van eitjes kost veel extra energie.

Eigenaren zijn soms heel verbaasd dat poppen ook eieren leggen zonder dat er een mannetje bij is geweest.  Het enige verschil is dat het ei zonder mannetje niet bevrucht zal zijn. In periodes dat de vogels seksueel/hormonaal actief zijn, zijn de vogels extra onzeker en territoriaal. De vogels zijn dan extra territoriaal in en bij de kooi of bij de favoriete partner. Deze partner kan de eigenaar zijn maar ook een speeltje, een balletje enz. Poppen kunnen gaan wegkruipen in holletjes, dozen, kastjes  of onder papier.  Agaporniden kunnen nestmateriaal maken waarbij papierstrookjes worden gemaakt en takjes tussen de veren worden gestoken. Vogels kunnen meer eenkennig of juist meer aanhalig zijn. De vogels kunnen voer opgeven richting een speeltje, een spiegeltje, de eigenaar enz.  Ook paargedrag is geen uitzondering waarbij de vogels paargedrag kunnen vertonen op het hoofd of de hand van de eigenaar of op de stoelleuning enz.   Afhankelijk van de soorten kunnen vogels de vleugels langen hangen en ‘lokkende geluiden’ maken zoals grijze roodstaarten of zich omdraaien en de staart schuin optillen om de cloaca te tonen.

Vogels die hormonaal actief zijn kunnen plukgedrag gaan vertonen. Vaak gaat het om de dijbenen en de onderbuik.  Ook zien we dat er wat kalere plekken onder de vleugels kunnen spelen.

We kunnen vooral bij poppen zien/voelen dat de legbeentjes slapper worden en wijder uit elkaar.

Heeft de vogel al een ei gelegd:

Vogels op het traditionele zaaddieet krijgen ernstige deficiëntieverschijnselen en ontwikkelen afwijkende eieren, krijgen legnood en gaan op jonge leeftijd dood.

Het is heel belangrijk dat als de vogels eitjes hebben gelegd , de vogels de beschikking hebben over goede voeding. Het advies is altijd om de vogels Harrison’s High Potency te geven. Afhankelijk van de situatie, de kwaliteit van de eieren en de algehele conditie van de vogel kunnen injecties gegeven worden met vitaminen/mineralen/sporenelementen.

Als de vogel eitjes legt, is het advies om de eitjes niet weg te halen . Het weghalen kan de vogel aanzetten om meer eitjes te leggen dan normaal gesproken gebruikelijk.

Het advies is om de vogel de normale broedcyclus te laten doormaken.

Na de gebruikelijke broedperiode worden de eitjes weggehaald en is het advies om maatregelen te nemen waardoor de hormonale cyclus wordt voorkomen.

Voorkomen dat eitjes worden gelegd:

Om te voorkomen dat er (weer) eitjes worden gelegd is het advies om de kooi te veranderen, zitstokken te wijzigen en geen bodemmateriaal te geven.

Het is belangrijk om de vogel goed op te voeden en te voorkomen dat de vogel de eigenaar gaat beschouwen als surrogaat partner.

Het is goed om zich te realiseren dat vogels  geen belang bij hebben bij onze liefde maar recht hebben om met respect te worden behandeld.  Respect kunnen we alleen tonen op basis van deskundigheid.

Het belangrijkste is om de cyclus te doorbreken door met de vogel allerlei activiteiten te ondernemen en de vogel mee te nemen naar de keuken, de badkamer, slaapkamer enz..

Zo veel mogelijk uit de kooi en bijvoorkeur de kooi wegzetten.

Aparte slaapgelegenheid:

Het advies is om een tweede kooi als slaapkooi te gebruiken. De slaapkooi staat in een aparte slaapkamer  en de vogel gaat daar ’s avonds om 20.30 uur naar toe om te gaan slapen tot de volgende morgen.

Door een andere slaapplaats aan te bieden dan waar de vogel overdag is wordt en situatie gecreëerd die afwijkt van de situatie in de natuur bij vogels die seksueel actief zijn en zo veel mogelijk dag en nacht in en bij de nestboom verblijven.

Het is belangrijk om de vogel zo vaak mogelijk mee te nemen naar buiten en zo veel mogelijk onderdeel te laten zijn van het gezinsleven.  Bij voorkeur een klimboom ter beschikking stellen waarbij de kooi zoveel mogelijk wordt weggezet.

Daglicht lengte:

Voor soorten, die reageren op het langer worden van de dagen, kan het aanpassen van het dag-nacht ritme een belangrijk hulpmiddel zijn waarbij het aantal uren daglicht kan worden beperkt.. Met name bij valkparkieten kan dit een rol spelen waarbij het zinnig is om in periodes dat de vogels seksueel aktief zijn een korte dag te bieden en een langere nacht. Bij vogels die in de natuur rond de evenaar voorkomen is daglichtlengte geen reden om hormonaal actief te worden.

Aanpassing voedingspatroon:

Het is  belangrijk om te bedenken dat een overmaat aan energierijke voeding en een grote variatie aan extraatjes zoals fruit, vogels extra worden gestimuleerd om eitjes te leggen en ook om meer eitjes te leggen.  Als vogels hormonaal gedrag gaan vertonen is het dan ook belangrijk om de voeding te rantsoeneren, een minder energierijke voeding te geven en bijvoorbeeld te stoppen met toevoegingen zoals druiven en appel. Bij minder voedselaanbod is er in de natuur geen reden om vervolgens eitjes te willen produceren omdat de omstandigheden ongunstig zijn voor de jongen die geboren worden. Het advies is om de voeding zodanig te rantsoeneren dat de vogels minder krijgen dan normaal en zodanig dat de voeding in kort tijd wordt opgegeten.

Het is mogelijk om tijdelijk, middels een hormonale behandeling, het eileggen stil te leggen.

Binnen de Kliniek voor Vogels wordt daar nauwelijks mee gewerkt. Hooguit bij uitzonderlijke situaties waarbij een pop, ondanks de maatregelen, heel veel eitjes legt.

Deze hormonale behandeling heeft alleen een korte termijn effect en voorkomt geen problemen in de toekomst.

In uitzonderlijke gevallen kan een hysterctomie worden uitgevoerd waarbij de eileider wordt weggenomen. Het gaat om een “ingrijpende” buikoperatie die we alleen als uiterste oplossing beschouwen.

Hiermee wordt voorkomen dat vogels eieren kunnen leggen.  Dergelijke vogels kunnen wel hormonaal actief blijven en daardoor gedragsproblemen hebben.

In het geval van een sterke partnerbinding tussen de vogels kan als uiterste mogelijkheid overwogen worden om de vogels definitief van elkaar te scheiden.

Een typisch voorbeeld is het hebben van een koppel edelpapegaaien als gezelschapsvogels waarbij de pop hormonaal actief is, sterk territoriaal gedrag gaat vertonen en de man plukgedrag en/of bijtgedrag gaat ontwikkelen. De partnerbinding is de hoofdreden voor ernstige gedragsproblemen en dat kan soms alleen worden opgelost door het koppel te scheiden en te zorgen voor gezelschap zonder de hormonale prikkels.  Het geeft aan dat het aanschaffen van of het hebben van een koppel papegaaien/parkieten uiteindelijk niet in het belang van de vogels hoeft te zijn.

Het advies is altijd om een afspraak te maken met de Kliniek voor Vogels  zodat de algehele conditie en gezondheid van de vogel kan worden beoordeeld en de conditie kan worden verbeterd.

Een gedragsconsultatie is van groot belang om een vicieuze cirkel te kunnen doorbreken.